SANAT ve KÜLTÜRÜN EKONOMİK ETKİSİ

Sanat ve kültür, gelir getiren, istihdam yaratan ve toplulukları geliştiren hayati

derecede önemli bir ekonomik endüstridir. Sanat, birkaç nedenden dolayı kesinlikle

güçlü bir ekonominin önemli bir parçasıdır. Yenilikçi endüstrilerin başarısını inşa

etmenin ve güçlendirmenin yanı sıra, sanata erişim, herhangi bir endüstride çalışan

insanlar ve aileler için bir bölgede yaşamayı daha çekici hale getirir.

Sanat, kültür ve ekonomi bir toplumun temel bileşenleridir. Ancak, toplumun belirli bir

kesimi sanatın rolünün ve öneminin farkında olmasına rağmen, toplumun önemli bir

kesimi sanatın yararlarının tadını çıkarmanın kararlılığı içinde değildir. Sanatın

Avrupa’daki rönesans ve kültür devrimlerinde belirleyici bir rol oynadığı

unutulmamalıdır. Bu gerçek, bugün bile yol göstericidir. İktidarların, teşvik ve

yönlendirme anlayışları da sanatın ve kültürün etkinliğinde ve gelişmesinde büyük bir

role sahiptir.

Sanat ürünlerine olan talep, büyük ölçüde eğitim düzeyine ve toplumdaki refah

durumuna bağlıdır. Arz ve talep teorisine göre kurulmayan sanat piyasası, tedarik

üzerine inşa edilmiştir. Sanatsal bir ürün için doğrudan talep yoktur. Aksine sanatçılar

somut bir talep olmaksızın üretimlerine devam etmektedirler. Yaratıcılık, sanatın ve

sanatçının mihenk taşıdır. Birinin değerini ve ahlakını anlamaya yarayan bir

ölçüttür. Bu nedenle dikkat çekici ve görkemlidir. Etkileri uzun süreli sürdürülebilirdir.

Sanatsal çalışmalarla toplumsal bir sorun çok etkili bir şekilde vurgulanabilir.

Sanat, kültür ve ekonomi birbirinden uzak kavramlar gibi görünseler de iç içedirler.

Kültür ve sanat üreticisi olan kişi ve kurumların faaliyetlerinin hacminin boyutları

Türkiye ekonomisinin içindeki payı çok düşüktür. Ancak, kültür ve sanat ürünleri

katma değer yüksek ürünlerdir. Ayrıca, kültür ve sanat faaliyetlerini ve ekonomiye

yaratılan katma değeri salt rakamsal büyüklük olarak değerlendirmek ve diğer

sektörlerle bu şekilde karşılaştırmak, bizleri eksik ve hatalı sonuçlara ulaştırır.

Dünyada artık kültür ve sanat faaliyetlerinin ülke ekonomilerine ciddi bir katkı

sağlama potansiyeline sahip olduğu yadsınamaz bir gerçek haline gelmiştir.

Hollywood sinema ve eğlence sektörü en çarpıcı örnektir. “Louve Müzesi” de diğer bir

örnek olarak gösterilebilir. “Asmalı Konak” dizisi Ürgüp ekonomisine önemli bir katkı

sağlamıştı. Festivaller, bienaller, galeriler, sergiler, müzeler, kitap fuarları ülkede ve

kentlerde hayatı canlandırır ve artı değer yaratır. Türkiye’de yöneticilerin bu

sektörlerin ekonomik büyüklüklerini artırmak yönünde düzenlemeler yapmaları

gerekiyor.

Ülke ekonomisine dikkat çekecek bir katkı sağlama potansiyeline sahip kültür-sanat

ekonomisinin gelişmesinin önündeki en büyük engel talep yetersizliğidir. Talep

yetersizliğinin en önemli nedenlerinden birisi insanların gelir seviyesinin genel olarak

düşük olması. Yani refah faktörü ciddi bir sorun. Bunun yanında, kültür-sanat

etkinliklerine katılım gösterme isteğinin çok yüksek olmaması da bir diğer neden.

Kültür-sanata ilgi duymak temelde bir yaşam tarzı ve eğitim sorunu. Bu konuda

insanların motivasyonunu artırmak için kültür-sanat faaliyetlerini mümkün olduğu

kadar yerele indirmek önemli.

Özellikle yerel yönetimlerin, kültürel ve sanatsal faaliyetleri yaygınlaştırıp topluma

sunmaları ve yeni alışkanlıklar yaratma adımları atmaları ve alanında uzman kültür

ve sanat yöneticileri ile birlikte hareket etmeleri fark yaratacaktır.

Kültür-sanat ekonomisinin gelişmesinin önündeki engellerden birisi de talep

çeşitsizliğidir. Zaten düşük oranda olan kültür-sanat tüketimi daha çok ana akım

ürünler üzerinde yoğunlaşıyor. Örneğin, popüler filmler çok öne çıkıyor. Bu sorunu

aşmak için ilk yapılması gereken şeylerden birisi toplumu çeşitlilikten haberdar

etmek. Bunun içinde yeni düzenlemelere ve desteklere gereksinim var.